Image

"Gemeenten kunnen het verschil maken in de opvangcrisis", zegt Sjaak Keuvelaar, programmamanager flexibilisering asielketen bij het COA. De aanstaande 'spreidingswet' biedt daarin nieuwe kansen.

Bonus te behalen

In de spreidingswet zitten prikkels voor gemeenten om zelf initiatief te nemen in de vluchtelingenopvang. Zo valt er een bonus te behalen als gemeenten extra opvangplekken aanbieden. Het moet in dat geval gaan om ten minste honderd plekken die voor vijf jaar beschikbaar zijn. En hoewel de wet nog niet is ingegaan, stelt staatssecretaris Van der Burg van Justitie en Veiligheid dat gemeenten die vanaf nu extra plekken aanbieden, later met terugwerkende kracht aanspraak maken op deze bonus. Deze bonus zal bovendien vrij besteedbaar zijn, waardoor gemeenten met lage kosten en sobere en doelmatige opvangplekken mogelijk geld overhouden om andere plannen mee te financieren.

Maatschappelijke meerwaarde

Daarbij liggen er voor gemeenten veel kansen in de samenwerking met het COA. Zo kunnen gemeenten en COA voorzieningen, zoals klaslokalen, speeltuinen en eerstelijnszorg, prima delen om kosten te besparen. "Thuis heb ik ook niet al mijn voorzieningen onder één dak", zegt Sjaak Keuvelaar: "Voor het COA is het niet noodzakelijk dat onze opvangvoorzieningen achter een groot hek staan. Sterker nog: het COA levert graag een maatschappelijke meerwaarde. We denken daarom graag mee over de huur van klaslokalen wanneer deze leeg staan of helpen bij de financiering van een speelveld als we daar mede gebruik van mogen maken. Ook bij tijdelijke opvang kunnen we bijvoorbeeld afspraken maken over het bouwrijp achterlaten van een kavel, zodat een gemeente er extra profijt van heeft wanneer het COA weer is vertrokken."

Initiatief in de hand

Stuk voor stuk mogelijkheden voor gemeenten om twee vliegen in één klap te slaan. Bovendien houden gemeenten het initiatief in de hand wanneer ze zelf opvangplekken aanbieden, waardoor mogelijke dwang vanuit het Rijk op een later moment voorkomen wordt. De opgave is enorm, dus Sjaak kan alle hulp gebruiken om nieuwe plekken aan te bieden. Hij daagt gemeenten die twijfelen over een pand uit om vooral contact op te nemen. Mogelijk levert een keertje samen sparren nieuwe inzichten op over de mogelijkheden omtrent een gebouw.

Chefs praten verder Met of zonder spreidingswet vraagt de opvang van asielzoekers de komende tijd extra aandacht. Op 11 mei spreekt het netwerk Chefs Vastgoed hier met elkaar over en ook in andere netwerken is het onderwerp van gesprek.   Werk je bij een gemeente of school en voorbeeld hebben van een succesvolle aanpak (of juist het tegenovergestelde), dan horen we dat graag.

Meer informatie:

• Nieuwsbericht: Bonusregeling asielopvangplekken gaat al gelden (Gemeente NU, maart 2023)
• Bericht: Nieuwe vastgoedtaak gemeenten (Bouwstenen, maart 2023)
• Onderzoek: Focus op opvangcapaciteit asielzoekers (Algemene Rekenkamer, januari 2023) 
• Webinfo: Vluchtelingenopvang