Al jarenlang is er veel gedoe over wie de renovatie van schoolgebouwen moet betalen. Formeel is dat het Rijk, maar of de bekostiging via gemeenten loopt of via de scholen, is onduidelijk en zowiezo te laag. Dat zet de relatie tussen gemeenten en scholen onder druk. Een aanpassing van de verantwoordelijkheden in de wet zou helderheid moeten bieden, maar zoals het er nu naar uitziet, gaat die aanpassing er niet komen. Het probleem van de te lage en ingewikkelde bekostiging blijft op het bordje van de uitvoering liggen.
Ingewikkelde wet
Wat het ingewikkeld maakt, is dat de wet niet aansluit bij hoe het er in de praktijk aan toe gaat. Bij renovatie wordt onderhoud aan het gebouw gepleegd en tegelijkertijd worden verbeteringen aangebracht. De school is voor het eerste verantwoordelijk en de gemeente voor het tweede. De wet nodigt uit tot discussie. Daarbij krijgen gemeenten onvoldoende geld in de gemeentekas gestort om de benodigde verbeteringen aan te brengen. Naarmate het schoolgebouw ouder wordt, lopen de onderhoudskosten op.
Levensduur verlenging met 25 jaar
Om duidelijkheid te verschaffen in de verantwoordelijkheidsverdeling tussen gemeenten en scholen kwam het Rijk in 2023 met een wetsvoorstel om renovatie in de wet op te nemen als voorziening. De gemeente wordt verantwoordelijk voor de renovatie als daarmee de levensduur wordt verlengd met 25 jaar of meer. Deze formulering lost de onduidelijkheid niet op en zou uit oogpunt van duurzaamheid en circulariteit, ook negatief uit kunnen pakken.
Tot het niveau van nieuwbouw
Frank Voigt, clustermanager grond- en vastgoedzaken bij de gemeente Haarlemmermeer: “Scholen vertalen die 25 jaar al snel als renoveren tot op het niveau van nieuwbouw. Wat is dan de investeringsnorm die je daarvoor hanteert? Zit die dan ook op 100% van nieuwbouw? En waarom zou je dan nog renoveren als nieuwbouw net zo duur is? Volgens onze eigen regels mag je bij renoveren maar voor 50% levensduurverlenging optellen. Is dat dan 50% van 40 jaar? Of 50% van de 60 jaar die de gebouwen nu al staan? Bij 100% kosten voor 50% levensduur heb je een heel hoge afschrijving, waarvan je je kunt afvragen of dat terecht is. Het is echt nog een zoektocht.’’
We worden het toch niet eens
Na de internetconsultatie is de bepaling van 25 jaar weer uit de conceptwet geschrapt en blijft het probleem op het bordje van het werkveld liggen. Rogier van der Tweel, coördinator sociaal domein bij de gemeente Bloemendaal: “Wat ik lastig vind is dat in het wetsvoorstel de gemeente wordt aangeraden criteria voor renovatie op te stellen. Maar welke dan? En als we dat doen, kan dat toch nooit zonder het eens te zijn met de scholen? En we worden het toch nooit eens? Renovatie wordt nu voorgesteld als alternatief voor vervangende nieuwbouw. Daaruit kan je concluderen dat renovatie alleen aan de orde is als een school recht heeft op vervangende nieuwbouw. Maar wanneer is dat dan? Bij einde technische levensduur lees ik. Hoe stel je dat vast?”
Meer dan alleen bouwtechnisch
Rogier: “Overigens denk ik niet dat je eerst het recht op nieuwbouw moet vaststellen alvorens je aan de slag kan met renovatie. In het wetsvoorstel staat ook dat je in een Integraal Huisvestingsplan voor Onderwijshuisvesting, naast de bouwtechnische staat en bouwtechnische levensduur van een gebouw, ook de functionaliteit van het gebouw, het energieverbruik, de exploitatielasten en de duurzaamheid in beeld moet brengen. Dat impliceert dat deze aspecten ook tot een behoefte aan renovatie kunnen leiden.”
Rekening doorgeschoven
De te lage en onduidelijkheid rond de bekostiging levert soms verhitte discussies op. Niemand heeft zin de rekening van de vereiste vernieuwingsopgave te betalen: het rijk niet, de gemeenten niet en de scholen evenmin. En hoewel de bekostiging een taak is van het Rijk, zit daar nog geen beweging in.
|
|
Meedoen? Dat kanZoek samen met ons de samenwerking met elkaar en het Rijk vanuit een onafhankelijke, zelfstandige en niet institutionele positie. Word partner van Bouwstenen. We bespreken mogelijke oplossingen in netwerkverband met:
|
Image
 |
Meer informatie
- Wetsvoorstel: onderwijshuisvesting (Rijksoverheid, april 2024)
- Internetconsultatie: Wetsvoorstel planmatige en doelmatige aanpak onderwijshuisvesting (Rijksoverheid, april 2023)
- Brieven met reactie op Wetsvoorstel onderwijshuisvesting
- Bericht: Betalingsherinnering voor kabinet (Bouwstenen,1 juli 2024)
- Bericht: Scholen twee keer zo duur (Bouwstenen, 27 december 2023)
- Ontwikkelwerk: Deltaplan scholen