Riothermie is een techniek waarbij rioolwater wordt gebruikt voor het verwarmen of koelen van gebouwen, buurten of wijken. Er kan gebruik worden gemaakt van het rioolwater van bedrijven, maar ook van particulieren. Het afvalwater van particuliere huishoudens is ongeveer 25 ºC. Die warmte kan gebruikt worden om andere plekken te verwarmen. 

Het water wordt opgevangen en gefilterd en vervolgens via speciale rioolbuizen naar één of meer gebouwen geleid om als vloerverwarming te dienen. Die speciale riothermie-rioolbuizen bevatten warmtewisselaars in de wand. Het rioolwater geeft warmte of koude af aan de warmtewisselaars. Hier stroomt transportvloeistof doorheen die de energie opneemt en het via leidingen naar het gebouw overbrengt. De temperaturen zijn dan nog relatief laag, afhankelijk van het seizoen tussen ongeveer 8 en 23 ºC en meestal nog niet direct bruikbaar. Een warmtepomp brengt de temperatuur op het gebruiksniveau van 45 ºC en voedt het bestaande vloerverwarmings- en klimaatsysteem.

Verplichte maatregel

Staat niet op de lijst verplichte maatregelen in het kader van de Wet milieubeheer

Resultaat 

De ontvanger van warmte bespaart energie en stoot minder CO2 uit. Omdat je geen installatieruimte nodig hebt bespaar je ook ruimte. 

Praktijkervaring

In Nederland worden nog weinig gebouwen op deze wijze verwarmd. Het Vellesan College in Velsen is één van de eerste voorbeelden. Zij gebruikt sinds 2017 het rioolwater van het industriegebied in IJmuiden om het gebouw te koelen en te verarmen. De resultaten na een jaar waren als volgt:

• Geleverde energie: 72.567 kWh 
• SPF: 3,2 (69% van de geleverde energie is afkomstig uit riool) 
• Bespaard gasverbruik: 13.000 m3 
• Vermeden CO2 uitstoot: 14.734 – 5.149 kg (grijs versus groen stroomverbruik)

Naar verwachting verdient dit project zich in circa 7 jaar terug. Vanwege de positieve resultaten zullen ook andere scholen in gemeente Velsen op deze wijze worden verwarmd. 

Tips voor gebruik

• Gemeenten met veel zware industrie kunnen gemakkelijker gebruik maken van deze verwarm- en koeltechniek. Zorg wel dat je de benodigde expertise in huis hebt. En dat afdelingen (riolering en huisvesting) ook nauw onderling samenwerken aan het project.
• Het gebouw moet erop ingericht zijn: de schil van het gebouw moet ervoor zorgen dat warmte in het gebouw blijft hangen en goed geïsoleerd zijn. Daar moet je in je ontwerpfase al rekening mee houden. Daarom is riothermie aantrekkelijker voor nieuwbouwprojecten dan voor renovatieprojecten.
• De rioolbuizen die ervoor nodig zijn kosten meer dan de gebruikelijke rioolbuizen. Ze gaan weliswaar zestig jaar mee, maar vragen om een eenmalige grote investering. Versleutel het verschil in kosten in het contract dat de afnemer gaat betalen over zoveel jaar.

Deel je ervaring Via onderstaande reactieknop kun je aanvullen of reageren. Niet vergeten op te slaan.   Heb je ervaring met andere maatregelen? Bekijk onze lijst en deel deze ervaring. Samen worden we wijzer.

Meer informatie

• Artikel: Van Rioolwater naar verwarming (Schoolfacilities mei 2021)
• Bericht: Het riool als verwarmingsketel (Bouwstenen mei 2021)