WKO is een techniek om bodemenergie in de vorm van warm of koud water in de bodem op te slaan. ‘s Zomers wordt het gebouw gekoeld door het koude water op te pompen, ‘s winters wordt het gebouw verwarmd met het opgeslagen warme water. 

Erkende maatregel

WKO is geen erkende maatregel, de terugverdientijd is afhankelijk van de omstandigheden.

Verwacht resultaat

• Minder gasverbruik, minder CO2 uitstoot. 
• 40 tot 80 % minder electriciteitsgebruik tov andere koelinstallaties.  

Praktijkervaring

In Leiden is in 2009 een basisschool (De St. Josephschool) opgeleverd met 100% aardwarmte en koeling. Dit had een veel beter binnenklimaat tot gevolg. Wel waren er in de eerste winter aanloop problemen met bevroren leidingen op het dak. 

 

Dunamare Onderwijsgroep gebruikt op 4 locaties WKO-installaties. Op twee locaties werken die naar tevredenheid, op twee andere niet.

1. Bij één locatie was er een overschot van kou tussen 30 - 50 % (de nieuwe vergunning op basis van de Waterwet staat 10% toe). Dunamare moest de cv-ketel aanzetten om de balans tussen warmte en kou binnen de wettelijke kaders te krijgen. Daardoor steeg het energieverbruik en de CO2-uitstoot. Hierna werd besloten om beide scholen volledig gasvrij te maken. Bij één van de scholen zorgde het koude overschot tot problemen bij naastgelegen gebouwen. De CV ketel moest weer aan om de balans te herstellen.
2. Bij een andere locatie was er sprake van grote bodemweerstand. De WKO-installatie moest meer moeite doen om warmte en kou uit de grond te halen. Dat zorgde voor kraters en luchtbellen in de bodem. Dunamare besloot de installatie uit de grond te halen en tijdelijk terug te keren naar de cv-ketel. In de toekomst komt er een luchtwarmtepomp naast de school.

 

Stichting Swalm en Roer uit Roermond heeft twee WKO-installaties. Hiermee is het gasverbruik af- maar het elektriciteitsgebruik toegenomen. Ook was er veel onderhoud aan de installaties rondom de pomp nodig.

 

Unicoz Onderwijsgroep uit Zoetermeer heeft meerdere gebouwen met een WKO-installatie uitgerust. Daardoor is het gasverbruik verlaagd. Wel was er wat inregelproblematiek. Desondanks raden ze WKO installaties wel aan.

 

Ook het Ignatius Gymnasium in Amsterdam heeft sinds 2011 een WKO-installatie. Zie het artikel in Schoolfacilities, september 2020, voor hun ervaring met deze instalatie in een monumentaal pand.  

 

Breedzaam in Breda heeft er in 2018 voor gekozen bij de renovatie van schoolgebouwen nog geen WKO-installaties toe te passen. Zij vinden de techniek nog te beperkt en de risico’s te groot.

Tips voor gebruik

• Laat je bij de keuze leiden door milieu en duurzaamheid en minder door geld.
• Betrek een ervaren adviespartij bij de inrichting van een WKO-installatie
• Onderzoek vooraf of je warmte en koude met andere gebruikers kunt delen.
• Zorg dat de vergunning voldoende ruimte biedt
• Laat het beheer aan WKO specialsiten over. Ga niet zelf aan de instellingen morrelen. Zorg voor een duidelijk contactpersoon 
• Houdt rekening met extra onderhoud(skosten)
• Geef het de tijd, investeer in meetinstrumenten en monitor de eerste 2 jaar nauwkeurig.
• Monitor continu de COP (Coëfficiënt of Performance) van de installatie. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de installatie
• Houd de cv-ketel achter de hand voor noodgevallen
• Houd goed contact met overheidsorganisaties over de installaties. Vaak kunnen zij je helpen om problemen met de installaties op te lossen.

 

Deel je ervaring Via onderstaande reactieknop kun je aanvullen of reageren. Niet vergeten op te slaan.   Heb je ervaring met andere maatregelen? Bekijk onze lijst en deel deze ervaring. Samen worden we wijzer.

Bronnen

• Ervaring Ignatius Gymnasium (Frans Krekel), Installect (Marcel Morren) en Gebruikers Platform Bodem Energie (Dick Westgeest) in 2020.
• 10 jaar ervaring Dunamare Onderwijsgroep (Kees Beentjes 2018)
• Insted (Victor van der Lee, 2018) 
• Stichting Swalm en Roer (2018)
• Unicoz onderwijsgroep (2018)
• Gemeente Leiden (2018)

Meer informatie

• Bodem geeft Ignatius Gymnasium energie - september 2020, Schoolfacilities
• Een WKO vraagt ook energie - februari 2020, Schoolfaciltities