Tien Europese steden ontwikkelen instrumenten om via tijdelijk gebruik van leegstaand vastgoed, de stad sociaal en economisch aantrekkelijk te houden.  

De Belgische gemeente Gent nam het initiatief voor het Europese project Refill. Met dit project wordt gestreefd naar tijdelijk gebruik van vastgoed voor sociale, culturele en economische initiatieven (start-ups). Naast Gent doen ook Amersfoort, Athene, Bremen, Cluj, Helsinki, Nantes, Ostrava, Poznan en Riga aan het project mee. 

Verschillende insteken

Elke deelnemende stad heeft zijn eigen insteek als het gaat om tijdelijk gebruik van leegstand, vertelt Emma Tytgadt (projectcoördinator van Refill) tijdens de studiereis van Chefs Vastgoed naar Gent:

• Poznan (Polen) biedt drie jaar gratis huur van leegstaande gebouwen, gevolgd door één jaar lagere huur. 
• Riga (Letland) hanteert een taks-systeem voor vastgoed: belastingverhoging op verloederd eigendom met daartegenover belastingverlaging voor tijdelijke maatschappelijke invulling.
• Nantes (Frankrijk) richt haar pijlen vooral op multifunctionele gebouwen en investeert in constructies voor starters, entrepreneurs, startups en sociale organisaties.
• Athene (Griekenland) heeft een platform opgericht waar inwoners hun ideeën om de kwaliteit van hun buurt te verbeteren, kwijt kunnen. Zo worden goede initiatieven in kaart en daadwerkelijk in praktijk gebracht. 
• Bremen (Duitsland) heeft de tussenorganisatie ZZZ (Zwischen Zeit Zentrale) opgericht die voor leegstaande gebouwen makelt en het beheer doet.

Pop-up winkels

Een mooi voorbeeld uit Gent zelf is de transformatie van een leegstaand pand tot een pop-up store. Starters krijgen daar een aantal maanden de tijd om zonder startkosten van een winkel uit te proberen of er belangstelling is voor hun business. Daarna kunnen ze eventueel zelf een pandje huren. De constructie is ook populair bij webshops die hun handel via de tijdelijke winkel een boost willen geven.   

Bredere opdracht voor makelpunten

Geinspireerd door bovenstaande voorbeelden in Europa (met name Bremen, maar ook Utrecht), is de opdracht van Makelpunt Amersfoort verbreed van verhuur voor korte perioden (om gebouwen beter te benutten) naar het matchen in vraag en aanbod van hele leegstaande gebouwen en terreinen. Dit gebeurt tegenwoordig onder de naam Matchpoint Refill.

Amersfoort onderscheidt de volgende vormen van tijdelijk gebruik: placemaking, gebiedsontwikkeling en community building, sociaal beheer en activering, housekeeping, evenementenlocaties, broedplaatsen en startersruimtes. 

Meer informatie

• Bovenstaand nieuwsbericht is gebaseerd op de studiereis die Chefs Vastgoed hebben ondernomen. Bekijk hier de impressie van de studiereis en de presentatie van Emma Tytgadt over het Europese project Refill.

• Projectwebsite van Refill

• Matchpoint Refill in lokale pers Amersfoort

• Website van Makelpunten

• Nieuwsbericht 'Makelpunt dichter bij beleid' over Makelpunt Utrecht (Bouwstenen, 7 maart 2016)